مطالعات انجام گرفته حاکی از آن است که نسبت مستقیمی میان یائسگی با خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی وجود دارد. آمارها همچنین نشان می‌دهند که تشخیص عفونت‌های مقاربتی (STI) در میان افراد مسن رو به افزایش است.

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا، از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳ تعداد افراد مسن بالای ۶۵ سال مبتلا به کلامیدیا، سوزاک و سفلیس در ایالات متحده به ترتیب حدود سه، پنج و هفت برابر افزایش یافته‌ است.

داده‌ها نشان می‌دهند که زنان بالای ۵۰ سال در مقایسه با زنان جوان‌تر، بیشتر در معرض خطر ابتلا به اِچ‌آی‌وی قرار دارند.

وب‌سایت کانورسیشن در گزارشی نوشت که شیوع بالای این عفونت‌ها در میان سالمندان به چند عامل مرتبط است که شامل آگاهی محدود این گروه سنی از بیماری‌های آمیزشی، تمایل کمتر به استفاده از روش‌های پیشگیرانه مانند کاندوم و افزایش دسترسی به داروهای تسهیل‌کننده فعالیت جنسی می‌شوند.

این داروها شامل محرک‌های جنسی مانند ویاگرا و سیالیس برای مردان و فرآورده‌های حاوی استروژن (مانند کرم‌ها و قرص‌ها) برای کاهش خشکی واژن در زنان می‌شوند.

مجموع این عوامل، خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی را در سالمندان افزایش می‌دهند.

بسیاری از افراد مسن تمایلی به صحبت درباره زندگی جنسی خود با شریک زندگی یا پزشکشان ندارند. این امر منجر به تصورات نادرست درباره تک‌همسری یا نبود فعالیت جنسی آن‌ها می‌شود.

دکتر توماس ال چرپس، متخصص بیماری‌های عفونی در دانشگاه اوهایوی آمریکا به بررسی علل زیست‌شناختی ناشناخته‌ای می‌پردازد که باعث افزایش حساسیت زنان یائسه به بیماری‌های آمیزشی می‌شود.

پژوهش‌های اخیر او نشان می‌دهند که یائسگی با تضعیف سد محافظتی دستگاه تناسلی ارتباط دارد.

این سد، خط دفاعی مهمی در برابر عوامل بیماری‌زای میکروبی محسوب می‌شود.

یائسگی مرحله‌ای طبیعی در روند سالمندی

یائسگی دوره‌ای مهم در زندگی زنان است که با قطع کامل چرخه قاعدگی به مدت ۱۲ ماه پیاپی تعریف می‌شود.

در ایالات متحده این دوره معمولا بین سنین ۴۵ تا ۵۵ سالگی آغاز می‌شود.

پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۳۰، نزدیک به ۱/۲ میلیارد زن در سراسر جهان، یا در دوران یائسگی به سر خواهند برد یا این دوره را پشت سر گذاشته‌اند.

یائسگی در پی کاهش تولید هورمون استروژن در تخمدان‌ها رخ می‌دهد. این کاهش می‌تواند به افت لغزندگی و انعطاف‌پذیری بافت واژن بیانجامد.

نتیجه این تغییرات، احتمال بروز سندرم تناسلی-ادراری یائسگی(GSM) است.

این سندرم با نشانه‌هایی همچون خشکی و سوزش واژن، درد هنگام آمیزش جنسی و عفونت‌های مکرر مجاری ادراری همراه است.

به طور تقریبی از هر دو زن یائسه، یک نفر سندرم تناسلی-ادراری یائسگی را تجربه می‌کند.

دکتر چرپس می‌گوید: «پژوهش‌های آزمایشگاهی ما نشان می‌دهد که یائسگی، علاوه بر اثرات نامطلوب بر سلامت واژن، انسجام ساختاری بافت پوششی آن را نیز به مخاطره می‌اندازد.»

سطح واژن از چندین لایه سلول پوششی (اپُیتلیال) تشکیل شده است.

این سلول‌ها به وسیله مولکول‌های چسبنده‌ای به هم از جمله پروتئین‌های دزموگلئین-۱(DSG1) و دزموکولین-۱ (DSC1) متصل می‌شوند.

این پروتئین‌ها با تقویت پوشش واژن، نفوذ عوامل بیماری‌زا به بافت‌های عمیق‌تر را محدود کرده و در نتیجه خطر عفونت را کاهش می‌دهند.

دکتر چریس در پژوهش خود میزان این پروتئین‌ها را در بافت واژن زنان یائسه و زنان پیش از یائسگی مقایسه کرد.

نتایج به وضوح نشان داد که سطح این پروتئین‌ها در زنان یائسه به طور قابل توجهی پایین‌تر است.

در آزمایشی روی موش‌ها، تخمدان‌های آن‌ها با جراحی برداشته ‌شد تا کاهش تولید استروژن تخمدانی در زنان یائسه را شبیه‌سازی کند.

در این موش‌ها نیز کاهش قابل توجهی در پروتئین‌هایدزموگلئین-۱ودزموکولین-۱ مشاهده شد.

موش‌های بدون تخمدان حساسیت بیشتری به عفونت ویروس هرپس سیمپلکس نوع دو(HSV-2) نشان دادند و در پاکسازی عفونت کلامیدیا از دستگاه تناسلی تحتانی خود ضعیف‌تر عمل کردند.

در عین حال، استفاده از کرم استروژن در موش‌های بدون تخمدان، یکپارچگی پوشش واژن را بازیابی کرد و آن‌ها را کاملا در برابر عفونت هرپس سیمپلکس نوع دو محافظت کرد.

اهمیت توجه به این موضوع

درک کامل عوامل خطر رفتاری و بیولوژیکی که به حساسیت در برابر عفونت‌های مقاربتی کمک می‌کنند، می‌تواند به پزشکان و مسئولان بهداشت عمومی در مقابله با افزایش چشمگیر بیماری‌های مقاربتی در میان افراد میانسال کمک کند.

به طور کلی، مطالعات دکتر چرپس و همکارانش نشان می‌دهد که پس از یائسگی، انسجام پوشش واژن کاهش می‌یابد.

یافته‌های این پژوهشگران حاکی از آن است که فرآورده‌های حاوی استروژن که برای تسکین سوزش واژن و دیگر نشانه‌های سندرم تناسلی-ادراری یائسگی به کار می‌روند، می‌توانند حساسیت زنان میانسال به بیماری‌های آمیزشی را کاهش دهند.

ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی با در نظر داشتن این یافته‌ها می‌توانند با ارائه مشاوره مداوم درباره روش‌های ایمن رابطه جنسی و انجام غربالگری منظم عفونت‌های مقاربتی، به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی در میان سالمندان کمک کنند.