اتحادیه عرب پنجشنبه ۶ دی، با انتشار بیانیهای به جمهوری اسلامی هشدار داد که پس از سقوط متحدش بشار اسد، بر آتش اختلافات در سوریه ندمد و به نزاع میان مردم این کشور دامن نزند.
در بیانیهای که از سوی دبیرخانه اتحادیه عرب منتشر شده، هدف اظهارات اخیر مقامات جمهوری اسلامی دامن زدن به نزاع در میان مردم سوریه خوانده و محکوم شده است.
در این بیانیه از مقامات جمهوری اسلامی نامی برده نشده است، اما علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی دستکم در دو سخنرانی عمومی خود پس از سقوط حکومت بشار اسد تهدید کرده است که «مجموعهای قوی و شرافتمند» و «جوانان غیور سوری» بار دیگر بهپا خواهند خواست.
در پی این اظهارات، دیگر مقامهای نظامی و سیاسی جمهوری اسلامی نیز از احیای آنچه آن را محور مقاومت میخوانند، در سوریه سخن گفتهاند. در تازهترین نمونه، محسن رضایی، فرمانده اسبق سپاه پاسداران و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، پنجشنبه ۶ دی، در حساب کاربری خود در ایکس نوشت: «جوانان و ملت مقاوم سوریه در برابر اشغال و تجاوز خارجی و تمامیتخواهی داخلی یک گروه، سکوت نخواهند کرد. آنها در کمتر از یکسال آینده به شکل دیگری مقاومت را در سوریه احیا خواهند کرد.»
درگیریهای مرگبار بین حاکمان جدید سوریه و نیروهای وفادار به بشار اسد در روزهای اخیر به نگرانیها درباره شعلهور شدن دوباره جنگ داخلی در سوریه دامن زده است.
اتحادیه عرب در بیانیه خود گفت که با نگرانی رویدادهایی را دنبال میکند که در چندین شهر و منطقه سوریه با هدف شعلهور کردن جرقههای درگیری رخ میدهد.
پیشتر و در اقدامی صریح و بیسابقه، اسعد حسن الشیبانی، وزیر امور خارجه جدید سوریه، دوشنبه پنج دی، به جمهوری اسلامی هشدار داد که از ایجاد و گسترش هرجومرج در سوریه خودداری کند.
پیش از او نیز احمد الشرع، رهبر گروه تحریر شام که اکنون قدرت را در سوریه در دست دارد، بدون آنکه به رویکرد حاکمان جدید سوریه در قبال جمهوری اسلامی اشاره کند در چند نوبت از عملکرد حکومت ایران در سوریه بهتندی انتقاد کرده بود.
اسعد حسن الشیبانی در پست خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشته بود:«ایران باید به اراده مردم سوریه و حاکمیت و امنیت این کشور احترام بگذارد. ما به آنها هشدار میدهیم که از ایجاد هرجومرج در سوریه خودداری کنند و همچنین آنها را مسئول پیامدهای اظهارات اخیرشان میدانیم.»
وزیر امور خارجه جدید سوریه نیز مانند اتحادیه عرب از فرد خاصی در جمهوری اسلامی نام نبرد، اما بهنظر میرسد که این هشدارها متوجه رهبر جمهوری اسلامی است که بهطور مستقیم از شروع مبارزه با حاکمان جدید در سوریه سخن گفته است.
علی خامنهای روز یکشنبه دوم دی ماه، در یک سخنرانی در جمع مداحان گفت:« پیشبینی میکنیم مجموعهای قوی و شرافتمند در سوریه نیز سربرآورد چرا که امروز جوانان سوری چیزی برای از دست دادن ندارند و مدرسه، دانشگاه، خانه و خیابان آنها ناامن است بنابراین باید با قوت اراده در مقابل طراحان و مجریان ناامنی بایستند و بر آنها فائق آیند.»
او پیشتر نیز در یک سخنرانی در روز ۲۱ آذر گفته بود:«همه بدانند قضایا اینگونه باقی نخواهد ماند که گروهی بیایند در دمشق و به خانههای مردم تعرض کنند و رژیم صهیونی هم با بمباران و توپ و تانک پیشروی کند. قطعاً جوانان غیور سوری بهپا خواهند خاست و با ایستادگی و حتی دادن تلفات، به این وضع فائق خواهند آمد، همچنانکه جوانان غیور عراق پس از اشغال آن به دست آمریکا، با کمک و سازماندهی و فرماندهی شهید عزیز ما (قاسم سلیمانی) توانستند دشمن را از خانه و خیابانهای خود بیرون کنند. البته این کار در سوریه ممکن است زمان طولانی ببرد اما نتیجه، حتمی و قطعی است.»
در مقابل احمد الشرع بدون آنکه به آینده روابط دمشق و تهران اشاره کند، چند بار به انتقاد از عملکرد جمهوری اسلامی و حضور نظامیاش در سوریه پرداخت و از جمله در مصاحبهای با روزنامه الشرق الاوسط که ۳۰ آذر ۱۴۰۳ منتشر شد، گفت که مخالفان با ساقط کردن حکومت بشار اسد، پروژه جمهوری اسلامی در منطقه را ۴۰ سال به عقب بازگرداندند.
او گفت سوریه در زمان اسد «به سکویی برای ایران تبدیل شده بود تا پایتختهای کلیدی عربی را تحت کنترل خود درآورد، جنگها را گسترش دهد و با مواد مخدری مانند کپتاگون خلیج فارس را بیثبات کند.»
الشرع افزود: «ما با حذف شبهنظامیان ایرانی و بستن راه نفوذ ایران در سوریه، به منافع منطقه خدمت کردهایم و آنچه را که دیپلماسی و فشار خارجی نتوانست محقق کند، با کمترین تلفات به دست آوردهایم.»